Στις περισσότερες χώρες η προσφυγή στη διαμεσολάβηση παραμένει εκούσια, υπό την έννοια ότι τα μέρη έχουν την πρωτοβουλία και συμφωνούν να καταφύγουν σε αυτή, ενώ ορισμένες χώρες έχουν εισαγάγει κίνητρα ή κυρώσεις, για να ενθαρρύνουν και διευρύνουν τη χρήση της διαμεσολάβησης ως απόπειρα επίλυσης της διαφοράς, πριν από την προσφυγή στη δικαιοσύνη.

Στις κατηγορίες αυτές εμπίπτουν και οι κατ’ άρθρο 6 παρ. 2 περ. δ Ν. 2664/1998, όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 4821/2021, υποθέσεις διόρθωσης ανακριβούς πρώτης εγγραφής στο Κτηματολογικό Βιβλίο. Στις περιπτώσεις αυτές προβλέπεται ότι για το παραδεκτό της συζήτησης αγωγών με αίτημα την αναγνώριση του δικαιώματος που προσβάλλεται με την ανακριβή εγγραφή και τη διόρθωσή της απαιτείται η προηγούμενη διεξαγωγή Υποχρεωτικής Αρχικής Συνεδρίας Διαμεσολάβησης από διαμεσολαβητή του Ειδικού Μητρώου Κτηματολογικών Διαμεσολαβητών.

Πλέον και στην Ελλάδα είναι υποχρεωτική η αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης σε κατηγορίες υποθέσεων σχετικών με κτηματολογικές διαφορές, με ποινή απαραδέκτου της συζήτησης της αγωγής.

Ο Κτηματολογικός Διαμεσολαβητής πρέπει να έχει παρακολουθήσει επιτυχώς πρόγραμμα Μετεκπαίδευσης στη Διαμεσολάβηση σε Κτηματολογικές Διαφορές, κατά τα οριζόμενα στην ΚΥΑ 70058οικ/2021. Επίσης υποχρεωτικά οφείλει ανά τριετία να μετέχει σε μετεκπαίδευση διαμεσολαβητών κατ’ άρθρο 27Β Ν. 4640/2019.

Τo πεδίο εφαρμογής της κτηματολογικής διαμεσολάβησης αφορά σε υποθέσεις διόρθωσης ανακριβών πρώτων κτηματολογικών εγγραφών, αλλά και γενικότερα σε υποθέσεις που αφορούν σε θέματα εμπράγματου και κτηματολογικού δικαίου. Στόχος του κτηματολογικού διαμεσολαβητή είναι να καθοδηγήσει τα μέρη στην εξεύρεση της καλύτερης λύσης που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα όλων.

Η διάρκεια της διαδικασίας της διαμεσολάβησης εξαρτάται από το είδος και την πολυπλοκότητα της διαφοράς που απασχολεί τα μέρη, καθώς και από τη δική τους βούληση. Ενδεικτικά μιλώντας μπορούμε να πούμε ότι η επίλυση μιας εμπορικής διαφοράς, όπως προκύπτει από την πρακτική της Διαμεσολάβησης στην Ελλάδα και το εξωτερικό, παραπέμπει σε διαδικασία με μέσο όρο διάρκειας 8 ωρών περίπου, ακόμα και εντός της ίδιας ημέρας.

Η διαμεσολάβηση έχει πολλά και σημαντικά πλεονεκτήματα, με κυριότερα την ταχύτητα επίλυσης της διαφοράς, την εξοικονόμηση κόστους και το απόρρητο της διαδικασίας

α) ταχεία επίλυση της διαφοράς
Η διαδικασία της διαμεσολάβησης δίνει την δυνατότητα ταχείας επίλυσης της διαφοράς εντός πολύ σύντομου χρονικού διαστήματος, πολύ μικρότερου από αυτού που απαιτείται για την εκδίκαση μιας υπόθεσης στο δικαστήριο.

β) εξοικονόμηση κόστους
Η διαδικασία της διαμεσολάβησης είναι πιο συμφέρουσα οικονομικά από ένα μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα που μπορεί να αποβεί πολυδάπανος, καθώς το κόστος αυτής είναι ελεγχόμενο, γιατί συμφωνείται εκ των προτέρων με το διαμεσολαβητή και βαρύνει και τις δύο εμπλεκόμενες πλευρές κατ’ ισομοιρία.

γ) απόρρητο της διαδικασίας
Η διαδικασία της διαμεσολάβησης διεξάγεται σε ένα πλαίσιο εμπιστευτικότητας, που δεν επιτρέπει να δημοσιοποιούνται ευαίσθητες πληροφορίες, οι οποίες αφορούν τα μέρη και τη διαφορά που τους απασχολεί. Πριν την έναρξη της διαδικασίας όλοι οι συμμετέχοντες δεσμεύονται εγγράφως να τηρήσουν το απόρρητο της διαδικασίας. Περαιτέρω, ο διαμεσολαβητής μπορεί να επικοινωνεί και να συναντάται με καθένα από τα μέρη ξεχωριστά και τις πληροφορίες που αντλεί, κατά τις επαφές αυτές με το ένα μέρος δεν επιτρέπεται να τις γνωστοποιεί στο άλλο μέρος χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του. Δημιουργείται με τον τρόπο αυτό ένα περιβάλλον ευνοϊκό για την επίλυση της διαφοράς, που διαφυλάσσει τα μέρη από αρνητική δημοσιότητα και παράλληλα τα διευκολύνει να διατηρήσουν καλό κλίμα μεταξύ τους.

Είναι ένας όρος που περιέχεται σε ιδιωτικό συμφωνητικό, με το οποίο τα μέρη συμφωνούν ότι αν προκύψει μεταξύ τους διαφορά, πριν απευθυνθούν στο δικαστήριο, θα προσπαθήσουν να επιλύσουν τη διαφορά τους με διαμεσολάβηση.

Στις περισσότερες χώρες η προσφυγή στη διαμεσολάβηση παραμένει εκούσια, υπό την έννοια ότι τα μέρη έχουν την πρωτοβουλία και συμφωνούν να καταφύγουν σε αυτή, ενώ ορισμένες χώρες έχουν εισαγάγει κίνητρα ή κυρώσεις, για να ενθαρρύνουν και διευρύνουν τη χρήση της διαμεσολάβησης ως απόπειρα επίλυσης της διαφοράς, πριν από την προσφυγή στη δικαιοσύνη.

Στις κατηγορίες αυτές εμπίπτουν και οι κατ’ άρθρο 6 παρ. 2 περ. δ Ν. 2664/1998, όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 4821/2021, υποθέσεις διόρθωσης ανακριβούς πρώτης εγγραφής στο Κτηματολογικό Βιβλίο. Στις περιπτώσεις αυτές προβλέπεται ότι για το παραδεκτό της συζήτησης αγωγών με αίτημα την αναγνώριση του δικαιώματος που προσβάλλεται με την ανακριβή εγγραφή και τη διόρθωσή της απαιτείται η προηγούμενη διεξαγωγή Υποχρεωτικής Αρχικής Συνεδρίας Διαμεσολάβησης από διαμεσολαβητή του Ειδικού Μητρώου Κτηματολογικών Διαμεσολαβητών.

Πλέον και στην Ελλάδα είναι υποχρεωτική η αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης σε κατηγορίες υποθέσεων σχετικών με κτηματολογικές διαφο΄ρες, με ποινή απαραδέκτου της συζήτησης της αγωγής.

Ο Κτηματολογικός Διαμεσολαβητής πρέπει να έχει παρακολουθήσει επιτυχώς πρόγραμμα Μετεκπαίδευσης στη Διαμεσολάβηση σε Κτηματολογικές Διαφορές, κατά τα οριζόμενα στην ΚΥΑ 70058οικ/2021. Επίσης υποχρεωτικά οφείλει ανά τριετία να μετέχει σε μετεκπαίδευση διαμεσολαβητών κατ’ άρθρο 27Β Ν. 4640/2019.

Με τη διαδικασία της διαμεσολάβησης μπορούν να επιλυθούν όλες οι διαφορές ιδιωτικού δικαίου εφόσον τα μέρη έχουν την εξουσία να διαθέτουν το αντικείμενο της διαφοράς, τους (άρθρο 3 παρ.1 του νόμου 4640/2019) και συμφωνήσουν να υπαχθούν στη διαδικασία αυτή. Ενδεικτικά, τέτοιες διαφορές μπορεί να είναι οικογενειακές, από σχέσεις οροφοκτησίας, εργατικές διαφορές, διαφορές για αξιώσεις ηθικής βλάβης λόγω προσβολής της προσωπικότητας, κληρονομικές διαφορές, υποθέσεις αστικής ιατρικής ευθύνης, διαφορές μεταξύ οργανισμών συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και χρηστών, αγωγές χρέους, αγωγές αποζημιώσεως από τροχαία ατυχήματα και πολλές άλλες.

Η διάρκεια της διαδικασίας της διαμεσολάβησης εξαρτάται από το είδος και την πολυπλοκότητα της διαφοράς που απασχολεί τα μέρη, καθώς και από τη δική τους βούληση. Ενδεικτικά μιλώντας μπορούμε να πούμε ότι η επίλυση μιας εμπορικής διαφοράς, όπως προκύπτει από την πρακτική της Διαμεσολάβησης στην Ελλάδα και το εξωτερικό, παραπέμπει σε διαδικασία με μέσο όρο διάρκειας 8 ωρών περίπου, ακόμα και εντός της ίδιας ημέρας.

Η διαμεσολάβηση έχει πολλά και σημαντικά πλεονεκτήματα, με κυριότερα την ταχύτητα επίλυσης της διαφοράς, την εξοικονόμηση κόστους και το απόρρητο της διαδικασίας

α) ταχεία επίλυση της διαφοράς
Η διαδικασία της διαμεσολάβησης δίνει την δυνατότητα ταχείας επίλυσης της διαφοράς εντός πολύ σύντομου χρονικού διαστήματος, πολύ μικρότερου από αυτού που απαιτείται για την εκδίκαση μιας υπόθεσης στο δικαστήριο.

β) εξοικονόμηση κόστους
Η διαδικασία της διαμεσολάβησης είναι πιο συμφέρουσα οικονομικά από ένα μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα που μπορεί να αποβεί πολυδάπανος, καθώς το κόστος αυτής είναι ελεγχόμενο, γιατί συμφωνείται εκ των προτέρων με το διαμεσολαβητή και βαρύνει και τις δύο εμπλεκόμενες πλευρές κατ’ ισομοιρία.

γ) απόρρητο της διαδικασίας
Η διαδικασία της διαμεσολάβησης διεξάγεται σε ένα πλαίσιο εμπιστευτικότητας, που δεν επιτρέπει να δημοσιοποιούνται ευαίσθητες πληροφορίες, οι οποίες αφορούν τα μέρη και τη διαφορά που τους απασχολεί. Πριν την έναρξη της διαδικασίας όλοι οι συμμετέχοντες δεσμεύονται εγγράφως να τηρήσουν το απόρρητο της διαδικασίας. Περαιτέρω, ο διαμεσολαβητής μπορεί να επικοινωνεί και να συναντάται με καθένα από τα μέρη ξεχωριστά και τις πληροφορίες που αντλεί, κατά τις επαφές αυτές με το ένα μέρος δεν επιτρέπεται να τις γνωστοποιεί στο άλλο μέρος χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του. Δημιουργείται με τον τρόπο αυτό ένα περιβάλλον ευνοϊκό για την επίλυση της διαφοράς, που διαφυλάσσει τα μέρη από αρνητική δημοσιότητα και παράλληλα τα διευκολύνει να διατηρήσουν καλό κλίμα μεταξύ τους.

Είναι ένας όρος που περιέχεται σε ιδιωτικό συμφωνητικό, με το οποίο τα μέρη συμφωνούν ότι αν προκύψει μεταξύ τους διαφορά, πριν απευθυνθούν στο δικαστήριο, θα προσπαθήσουν να επιλύσουν τη διαφορά τους με διαμεσολάβηση.

Σχεδιασμός, υλοποίηση